Aandacht voor gebruik beheercriteria bij relatiebeëindiging
21 december 2022
AFM wil meer duidelijkheid geven over het toepassen van maatwerk bij ontslag uit de hoofdelijke aansprakelijkheid (OHA) door geldverstrekkers. De toezichthouder moedigt de markt aan om de regels in die situatie op een juiste manier toe te passen.
Als hypotheekprofessional kun je de NHG beheercriteria gebruiken bij het toepassen van maatwerk bij OHA. Daarnaast zijn ze van belang als objectieve maatstaf bij (dreigende) betalingsproblemen en bij inzet van het vangnet van NHG. Dit kan je helpen bij het realiseren van een oplossing op maat voor jouw klant.
Beheertoets waardevol bij maatwerk OHA
De AFM vraagt aandacht voor het gebruik van de NHG beheercriteria bij het toepassen van OHA, met of zonder uitkoop van de ex-partner. De NHG beheercriteria kunnen zonder nadere onderbouwing in die situatie niet als vervanging dienen voor de reguliere normen in de Tijdelijke regeling hypothecair krediet (Trhk). Deze blijven altijd van toepassing.
Tegelijkertijd is het toepassen van maatwerk op grond van artikel 4 lid 1 van de Trhk bij OHA waardevol. De consequenties van het niet kunnen behouden van de woning zijn immers anders en misschien wel groter dan consequenties van het niet verkrijgen van een woning. De AFM onderschrijft dat toetsing op werkelijke lasten, zoals benoemd in de beheercriteria van NHG op basis van de beheertabellen van het Nibud, dan gebruikt kan worden voor het bepalen van de betaalbaarheid. De beheertoets kan hierbij ondersteunen.
Een belangrijk aandachtspunt bij OHA en gebruik van de beheertoets is wel dat de betaalbaarheid bestendig moet zijn. De uitkomst van de beheertoets geeft weer wat de betaalbaarheid van de consument is op het moment van toetsen en stelt niet vast of er sprake is van een bestendige situatie. Als de situatie niet bestendig is, benadrukt de AFM het belang van een passende oplossing. De geldverstrekker moet er dan alles aan doen om de situatie duurzaam verantwoord te maken voor de consument. NHG kan meedenken bij het bieden van zo’n oplossing.
(Artikel gaat verder onder de foto)
Bestendigheid
De AFM geeft als voorbeeld een tijdelijk dienstverband zonder intentieverklaring. Dit wordt niet als bestendig beschouwd. OHA zou wel mogelijk kunnen zijn als op korte termijn een nieuwe situatie wordt verwacht, bijvoorbeeld een in het vooruitzicht gesteld dienstverband met intentieverklaring of een vast dienstverband. Ook zou je kunnen kijken naar het gemiddelde inkomen over de afgelopen drie jaren.
Een ander voorbeeld is de situatie waarbij een tijdelijke en onbestendige uitkering met zekerheid gaat worden opgevolgd door een bestendige inkomensverhoging zoals pensioen. De periode tot aan opvolging moet daarbij uiteraard wel financieel overbrugbaar zijn.
De AFM is duidelijk over het toetsen op werkelijke lasten als sprake is van een variabele rente of een korte rentevastperiode. Dit levert geen bestendige situatie op om OHA te verlenen. De geldverstrekker moet in beginsel de toetsrente gebruiken als sprake is van een rentevastperiode korter dan 10 jaar. Een mogelijk passende oplossing kan dan zijn om de lening te herstructureren.
Beheercriteria bij (dreigende) betalingsproblemen
De beheercriteria van NHG helpen sinds 2014 in situaties waarbij sprake is van (dreigende) betalingsproblemen en zelfs mogelijke verkoop. Als aan de consument geen nieuw hypothecair krediet of overbruggingskrediet wordt aangeboden, zijn de acceptatiecriteria van de Trhk namelijk niet van toepassing.
Zoals de AFM vermeldt, vormen de NHG-beheercriteria een objectieve maatstaf om te beoordelen in hoeverre de consument op dat moment nog aan zijn verplichtingen kan voldoen. Dit is belangrijk als uitgangspunt of de lening ongewijzigd kan worden voortgezet of een passende beheermaatregel moet worden genomen om woningbehoud te realiseren.
Uitgangspunt bij inzet vangnet NHG
De beheercriteria gelden voor NHG ook als uitgangspunt om te bepalen of het vangnet kan en moet worden ingezet bij arbeidsongeschiktheid, relatiebeëindiging of een niet verwijtbare inkomensdaling. De uitkomst van de beheertoets speelt een belangrijke rol bij de beoordeling of een consument in aanmerking komt voor een haircut of het kwijtschelden van een restschuld.
Het kan voorkomen dat een consument een positieve beheertoets heeft, maar je geen OHA verleent omdat de betaalbaarheid niet bestendig (te maken) is. Neem in die situaties contact met ons op zodat we vóór verkoop van de woning met verlies kunnen afstemmen of de consument in aanmerking kan komen voor kwijtschelding.
Lees hier meer over de kwijtscheldingsregeling of bel team Operations op 030-55 00 520 om de mogelijkheden te bespreken.